اخلاقی

جناب عنوان بصري به خانه امام رفت و خواسته اش را با امام مطرح كرد اما امام نپذيرفت روز ديگر در جواب خواسته عنوان بصري امام می فرماید من مردی تحت نظر هستم علاوه بر این در هر ساعت از شبانه روز اذکاری دارم که به آنها مشغولم پس مرا از عبادت غافل نکن و مثل گذشته علومت را از راهنمایت بگیر از این سخن امام این مطلب فهمیده می شود که امام تحت نظر دربار و خلیفه عباسی بوده و رفت و آمد عنوان بصری موجب گرفتاری برای خودش می شود مطلب دیگر اینکه امام فرمودند: “انی رجل مطلوب ” مراجعات زیادی دارم و زمانی برایم باقی نمی ماند که به تو اختصاص دهم . نکته در این بخش از روایت قابل ذكر است اول اینکه ائمه دین اهل برنامه بودند و در امور شان نظم و انضباط داشتند چنان که هر لحظه و ساعات از شبانه روز را به کار اختصاص می دادند يعني اگر کار ها بخواهد سامان یابد باید از روی نظم باشد و این نظم حاصل نمی شود مگر اینکه شخص خودش اهل نظم باشد. در امور دنیایی دست یافتن به بعضی از مراتب نیازمند به نظم و انضباط در عمل است و در امور معنوی بطريق اولي این نیاز وجود دارد انسان نمی تواند بدون نظر گرفتن نظم و از روی میل کارهایش را پیش ببرد اگر جهت معنوی قرار است قدم هایی برداریم و دستاوردی داشته باشیم باید از روی نظم عمل کنیم اینکه یک روز قرآن بخوانیم و دو روز رهایش کنیم یا یک روز خود را با دعا مشغول کنیم و وقتی کاری برايمان پیش آمد یا حالي نداشتيم آن را رها کنیم این نمی شود با این وضع نمی‌توانیم امورات معنوی خودمان را به سامان برسانیم مطالعه هم همینطور است امام علی علیه السلام در وصیتنامه خود بعد از ضربت خوردن و لحظات پایانی عمر شریفشان می فرمایند: “اوصیکم بتقوی الله…. اوصیکما و جمیع ولدی و اهلی و من بلغه کتابی بتقوی الله و نظم امرکم.” يعني شما را به تقوي الهي سفارش مي كنم… وصيت مي كنم شما را و فرزندانم را و هر كسي كه اين مطلب به او مي رسد به تقوي الهي و نظم در كارتان

اما مطلب دوم امام صادق علیه السلام می فرمایند: “و مع ذلك لي اوراد” بین ذکر و ورده تفاوت وجود دارد؛ ذکر مربوط به قلب است و دورد مربوط به بیان و ظاهر مثلاً ذکر شریف لا اله الا الله از آن جهت است که سبب یاد خداوند در قلب می شود به آن ذکر می گویند اما در واقع چون آن را به زبان جاری می کنیم ورد است. ائمه دین انسان های کاملی بودند اما همواره مشغول راز و نیاز با معبود خود بودند هرگز از ارتباط معنوی در قالب ادعيه بي¬نیاز نمی‌شدند امام صادق علیه السلام با آن عظمتش و با آنكه حجت خداوند است می فرمایند"فلا تشغلني عن وردي” یعنی پرداختن به تو مرا از راز و نیاز و دعا باز می دارد در قرآن كريم هم آمده است: ” قل ما يعبا بكم ربي لولا دعاوكم” بگو اگر دعای شما نبود خدا به شما چه توجه و عنایتی داشت؟ مفهوم آیه این است که اگر اعتناء و عنایت باریتعالی را بخواهیم، باید اهل دعا باشیم در روایتی از رسول اکرم آمده است که دعا مغز عبادت است. دعا هم به معنای راز و نیاز است و هم اظهار فقر و ناتوانی است بدون اینکه درصدد تحقق مطلوب و خاصی خود باشیم اولیا الهی اگر سوز و گداز داشتند و اگر راز و نیاز داشته اند و ناله سر می دادند فقط می خواستند به آیه شریفه” و قال ربكم ادعوني” عمل کنند حافظ می گوید:
تو بندگی چو گدايان به شرط مزد مكن – كه دوست خودش بنده پروري داند.
دعا نیاز به اهتمام فراوان دارد علامه حسن زاده آملی می فرمایند به همان اندازه که به درس و بحث تان اهتمام دارید نسبت به قرآن و دعا هم اهتمام داشته باشید. یکی از بزرگان در یادداشت های خود نوشته است من در نجف مشغول تحصیل بودم شب ها نماز شب را در حرم امیرالمومنین می‌خواندم در کنار من دهها نفر از روحانیون حوزه نجف هم مشغول بودند. یک شب بنا گذاشتم ببینم در دعای قنوت نماز وتر خود چه میخوانند یکی یکی کنار آنها می رفتم و شمارش می کردم دیدم ۷۰ نفر دعای ابوحمزه ثمالی را میخواند اینگونه بود که دستاوردهای عظیمی داشتند. و سیر الي الحق داشتند خداوند توفیق نصیب ما بکند که هم اهل دعا باشیم و هم در امورات زندگی مان اهل نظم و انضباط باشیم همانطور که امام صادق علیه السلام بودند و امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام به نظم امور وصیت کردند. به بركت صلوات بر محمد ال محمد. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.

پايان قسمت دوم

منبع سيروسلوك معنوي

صفحات: 1· 2